In het archief van Kunst in Zicht ligt een exemplaar van het allereerste programmaboekje van Kunst in Zicht. Net als nu was het een eenvoudige flyer. De jaren daarna groeide het uit tot een echt boekje, dat op den duur niet meer gekopieerd, maar gedrukt werd.
De stichting werd opgericht op 15 augustus 1985. In dat jaar liepen twee groepen rond met hetzelfde idee: een drietal archeologie-studenten en twee kunsthistorici. Toen zij ontdekten dat ze hetzelfde voor ogen hadden, besloten zij hun krachten te bundelen. De initiatiefnemers waren Han Borg, Jeltina Schoenmaker en Annelies Borchert (archeologen) en Corma Hoedemaker-Pol en Mieke van der Wal (kunsthistorici). Zij wilden hun kennis over kunstgeschiedenis en archeologie verbreiden onder een breed publiek. De Volksuniversiteit bood in die tijd ook cursussen aan, maar die bestonden uit reeksen van soms wel 24 lessen. Kunst in Zicht ontdekte dat er ook behoefte was aan kortlopende cursussen, van hooguit vijf bijeenkomsten (Zie ook het artikel in de UK).
De eerste lessen vonden plaats in het gebouw ‘Op Mars’ in de Schildersbuurt (H.W. Mesdagstraat 72). Daarna heeft Kunst in Zicht haar lezingen op verschillende locaties gegeven. We vonden onderdak bij Forma Aktua aan de Schoolholm en aan de Noorderstationsstraat, waar de vrijwilligers zelf de klapstoeltjes uit de kruipruimte moesten halen en klaar zetten. Koffie en thee stonden klaar in thermosflessen en de docent moest in de pauze zelf de cursisten van koffie en thee voorzien. Omdat er zoveel lawaai van de straat kwam dat de spreker zich soms niet meer verstaanbaar kon maken, huurden we vanaf 1992 het Tablinum, een zaal van het Centrum Beeldende Kunst in Cultuurcentrum De Oosterpoort. Na verloop van tijd had het CBK deze ruimte echter zelf nodig en verkasten we naar de Blauwe Zaal in de Oosterpoort. Toen het cultuurcentrum een commerciële huurprijs ging vragen, moesten we op zoek naar een andere, voor ons betaalbare locatie. Die vonden we in De Nieuwe Academie aan de Radesingel (later Hampshire Hotel). Van het najaar 2016 tot januari 2020 vonden de lezingen plaats in de Remonstrantse kerk aan de Coehoornsingel.
In het voorjaar van 2020 zouden alle lezingen gehouden worden in de Mennozaal, achter de Doopsgezinde kerk aan de Oude Boteringestraat. De corona-pandemie gooide helaas dusdanig roet in het eten dat er slechts twee bijeenkomsten hebben plaatsgevonden; alle overige lezingen en excursies moesten worden geannuleerd vanwege de maatregelen tegen de verspreiding van het virus.
De docenten waren aanvankelijk voornamelijk kunsthistorici en archeologen die aan de Rijksuniversiteit Groningen hadden gestudeerd. Zij konden op het podium dat Kunst in Zicht hen bood ervaring met spreken in het openbaar opdoen en hun kennis over kunst en archeologie overdragen. Het mes sneed dus aan twee kanten. De laatste jaren komen de sprekers van heinde en verre, en hebben zij vaak al jarenlange ervaring en grote deskundigheid op hun terrein.
De lessen werden overdag (9.30-11.30 uur) en ‘s avonds (19.00-21.00 uur) gegeven. Per les betaalde je in 1985 ƒ 15,00 (N.B. vijfendertig jaar later kosten de lessen nog steeds slechts € 15,00). In de beginjaren liet de financiële situatie het niet toe docenten direct uit te betalen. Als docent kreeg je te horen dat je in principe ƒ 75,00 kreeg, maar dat je pas aan het eind van het seizoen kon worden uitbetaald, als was gebleken dat er voldoende middelen in de kas zaten.
De vrijwilligers waren in het begin eveneens (oud-)studenten van de Rijksuniversiteit Groningen. Zij stelden het programma samen, verzorgden de publiciteit en waren aanwezig bij de lezingen. Meer dan 100 vrijwilligers hebben in de loop der jaren organisatorische taken verricht voor Kunst in Zicht.
Athena’s Boekhandel heeft Kunst in Zicht van het begin af aan jaarlijks ondersteund met een vast sponsorbedrag. De kaarten voor de lezingen konden daar in de winkel worden gekocht. Enkele jaren nadat Athena’s Boekhandel was gefuseerd met Boekhandel Van der Velde stopte de kaartverkoop in de winkel.
Het Anjerfonds heeft Kunst in Zicht incidenteel ondersteund, bijvoorbeeld in het begin bij de aanschaf van twee carroussel-diaprojectoren, en later bij het kopen van een geluidsinstallatie. Met trots kunnen we zeggen dat Kunst in Zicht verder nooit afhankelijk is geweest van subsidiepotten. Daardoor hebben bezuinigingen op cultuur de stichting nooit zwaar getroffen.
De naam van de stichting veranderde in 2013 van Kunst in Zicht in Kunst in Zicht Groningen, om haar te onderscheiden van andere organisaties met dezelfde naam, elders in het land.
Kunst in Zicht Groningen drijft nog steeds op de enthousiaste inzet van onbetaalde medewerkers. We zeggen vaak tegen elkaar dat het toch wel een wonder is dat we allemaal met zoveel plezier en inzet zoveel werk verzetten zonder dat je er een cent voor krijgt. Maar misschien is het juist wel doordat het liefdewerk is, dat het zo goed draait. Bovendien beleven onze vrijwilligers net zoveel plezier aan het programma als onze deelnemers, en dat is onze kracht!
Carolien ten Bruggencate
vrijwilliger sinds 1987